“niet meer dan een nummer ” Elsbeth de Jager

Titel           Niet meer dan een nummer

Auteur       Elsbeth de Jager

Uitgeverij  Kluitman

Isbn           9789020624687

Genre         waargebeurde verhalen, Tweede Wereldoorlog

Leeftijd       10plus

 

Elsbeth de Jager beschrijft in dit verhaal het waargebeurde verhaal van een jongen die vier jappenkampen overleefde. Hoofdpersoon Hugo, is de vader van de auteur die de jappenkampen overleefde tijdens de Tweede Wereldoorlog in Nederlands-Indië.

 

Inhoud:

De tienjarige Hugo woont op het eiland Java. In 1942 bezetten de Japanners Java en wordt Hugo’s vader opgepakt en naar een kamp gestuurd. Vanaf dat moment probeert Hugo extra geld te verdienen om voor zijn moeder en zusje te zorgen.  Maar dan moeten ook zij naar een kamp. Ook in het kamp probeert Hugo van alles te verzinnen om aan eten te komen. Als hij dertien jaar oud is wordt hij van zijn moeder en zusje gescheiden en wordt hij in het mannenkamp Tjimahi geplaatst. Hij moet overleven en hopen zijn familie ooit nog terug te zien.

 

“Niet meer dan een nummer “ is een verhaal wat na het lezen nog blijft na sudderen. Vooral omdat je weet dat het een waargebeurd verhaal is. Het is gruwelijk wat daar in die kampen is gebeurd en wat een oorlog met een kind doet. Een kind moet van het een op andere moment volwassen worden. Zien te overleven en zich staande weten te houden in een onmenselijke situatie. De overlevingsdrang komt omhoog en het kind-mogen-zijn is verdwenen.

Elsbeth de Jager heeft dit mooi kunnen verwoorden. In duidelijke en toegankelijke taal zodat het begrijpelijk te lezen is voor tienplus.  Een eind leeftijd hoef je hier niet aan te hangen want het is voor iedereen een verhaal wat de moeite waard is te lezen.

Er zijn al veel verhalen over de beleving van de oorlog verteld, en die moeten zeker ook verteld blijven worden. Dit verhaal laat weer een andere kant van de Tweede Wereldoorlog zien. Namelijk die van Nederlanders in Nederlands-Indië. Daarnaast stopt het verhaal niet bij de bevrijding maar laat het ook het beeld zien van wat de hoofdpersoon had gehoopt en hoe hij de bevrijding beleefd.

Het is een verhaal van overleven, van familiebanden, van verdriet maar gelukkig is er ook de hoop en is het op een mooie manier geschreven waardoor je door wilt blijven lezen en je geraakt wordt door het verhaal.

Kluitman uitgever heeft in de afgelopen jaren meerdere oorlogsboeken uitgegeven voor jongeren. Mooie, ontroerende en aangrijpende verhalen over een onderwerp wat verteld moet blijven worden. Dit boek is ook zo’n verhaal.

 

 

Recensie: “Thirsa en het spookvliegtuig” Connie Mitchell

9789020622591/2021

Connie Mitchell, illustraties Jeska Verstegen, uitgeverij Kluitman

“Thirsa en het spookvliegtuig “ is het eerste boek van Connie Mitchell. Dit is een pseudoniem opgebouwd uit het koosnaampje van een Lockheed Constellation vliegtuig die Connie werd genoemd en van de B-25 Mitchell. De auteur zelf ook piloot heeft zo haar passie voor vliegtuigen en vliegen mooi verwerkt. Niet alleen in haar auteursnaam maar ook in dit avontuurlijke kinderboek.  Connie Mitchell is sinds 1991 piloot en vliegt nog steeds. In 2016 volgde ze een opleiding aan de schrijversacademie en dit is dus haar kinderboekendebuut.  Ze houdt niet van stereotypen en daarom is de hoofdrol, het meisje Thirsa een stoere meid die het voortouw neemt en vliegles krijgt.

Thrisa gaat graag naar haar oma toe. Dat oma vergeetachtig wordt maakt haar niet uit want ze is lief, vrolijk en Thirsa kan altijd met haar lachen. Iets wat ze graag met haar oma doet. Maar als oma verteld over de Tweede Wereldoorlog wordt ze heel verdrietig. Ze verteld het verhaal over een geheime kamer en dat ze daar een piloot had verstopt. Omdat oma zo vergeetachtig is weet Thirsa niet wat ze van dit verhaal moet geloven en gaat met haar vrienden Joep en Eric op onderzoek uit. Ze stuiten niet alleen op de verborgen kamer maar ook op een magisch tekenblok wat alles een andere wending geeft.

Korte hoofdstukken, een prettige dikke leesletter en hier en daar onderbrekingen van zwart/wit illustraties maken het tot een vlot lezend geheel. De vertelstijl is pakkend en doordat de hoofdrollen door een stoere meid en twee jongens worden uitgevoerd is het voor alle kinderen, vanaf een jaar of acht á’ negen, die van avontuurlijke verhalen houden, prettig om te lezen. Naast vriendschap waarbij je vertrouwen in elkaar moet hebben gaat het ook over er voor elkaar zijn en op elkaar kunnen bouwen.

Het onderwerp voor het verhaal, herinneringen van een oma aan de Tweede Wereldoorlog,  lijkt niet zo origineel qua opzet aan het begin maar krijgt, zoals gezegd, een heel andere twist. Eén waarvan ik dacht het past bij de leeftijdsgroep maar zelf moest ik wel even schakelen. Verder zit het verhaal goed in elkaar. Zonder iets van het verhaal verder weg te geven wil ik toch even laten weten dat de verschillende ‘werelden’ goed bij elkaar komen, het verhaal loopt vlekkeloos in elkaar over en het is knap dat de auteur dit vloeiend op papier heeft weten te zetten.

Na het boek gelezen te hebben is mijn conclusie dat het  een bijzonder originele manier is om het avontuurlijke van het verhaal met een bijzonder stuk geschiedenis te combineren.

Ik besprak dit boek voor “Kinderboeken&Young Adult” , kinderboekenblog /facebookgroep

” het geheime kistje van Elle ” Aline van Wijnen

Aline van Wijnen, uitgeverij Boekerij, isbn 9780-22591857, 2021.

Voor de feelgoodcommunity las ik deze  ‘mustread’ een mooie roman die ik iedereen kan aanbevelen. 

Aline van Wijnen debuteerde in 2016 met de roman ‘ halsoverkop’ nadat ze een schrijfwedstrijd had gewonnen. Na drie feelgoodromans heeft zij nu een uitstap gemaakt naar een historische roman, deels gebaseerd op een waargebeurd verhaal. Een uitstapje waarvan ik hoop dat ze dit vaker gaat doen want ik heb genoten van dit mooie verhaal. Het speelt zich deels af in Wit –Rusland gedurende de Tweede Wereldoorlog en deels in 2013 in Nederland. Twee levens ver die ver van elkaar af lijken te staan maar toch erg verbonden zijn met elkaar.

Nederland 2013 : Janna is getrouwd en heeft samen met haar man een zoontje. Ze leeft een rustig en voorspelbaar leven maar gedijt daar goed in en vindt het ook wel prima zo. Haar man echter besluit bij haar weg te gaan omdat hij juist meer wilt dan dat. Omdat dit niet de eerste keer is dat hij zo doet denkt Janna dat hij wel bij haar terug zal keren en neemt het niet zo serieus. Haar zoontje gaat met zijn ouders mee op vakantie en Janna gaat haar moeder helpen om het huis leeg te halen van haar oma die is overleden. Janna had niet echt een hechte band met haar oma, een gesloten vrouw, waar ze niet veel van wist. Tijdens het leeghalen van de woning vind ze een klein houten kistje. Hierin zit een davidsster, een identiteitsbewijs in een taal die zij niet kent en een gladde metalen ring. Nieuwsgierig als ze is wil ze weten wat ze in handen heeft en wat dit met haar oma te maken heeft. Samen met journalist Nick gaat ze op reis, via Parijs naar Wit-Rusland en duikt ze in het verleden van haar oma.

Haar oma, de Joodse Ella, leeft in 1941 in Wit-Rusland. Ze is getuige van een razzia waarin haar familie wordt vermoord en vlucht het bos in waar ze aansluit bij het verzet. Na de bevrijding gaat zij naar Parijs, neemt de naam Elle aan en een nieuw leven. Over haar afkomst rept ze met geen woord. Ook niet als ze een nieuw leven heeft opgebouwd in Nederland. Het enige wat ze nog heeft is het kleine houten kistje, goed weggestopt voor de mensen om haar heen.

Een mooie cover die aanspreekt, een tekst op de achterzijde maakt dat je dit boek meteen wilt gaan lezen. Misschien staat er wat veel tekst over het verleden van Ella maar dat maakt niet uit voor het verhaal. Dat is zo boeiend geschreven en de weg naar het verhaal van Ella toe bezorgd je sowieso kippenvel, of je de achterzijde hebt gelezen of niet.

Na een pakkende proloog gaat het verhaal van start bij Janna. Haar ogenschijnlijke zorgeloze leven wordt op zijn kop gezet door haar man die zijn koffer pakt, haar zoontje die op vakantie gaat zodat ze alleen achter blijft.  Het leeghalen van het huis van haar oma ziet ze in eerste instantie ook om iets om handen te hebben. Als ze dan het kistje vindt en bedenkt dat ze haar oma eigenlijk niet lijkt te kennen start ze een zoektocht. Die brengt haar van Parijs naar Wit-Rusland. Samen met Nick , de journalist , ontmoet ze mensen die haar oma hebben gekend en zo raakt ze steeds meer onder de indruk en betrokken bij haar familiegeschiedenis. Ze komt er achter wat haar familie is aangedaan en hoewel zo veel jaar geleden is de confrontatie met dit verleden hard binnen.

Niet alleen bij de hoofdpersoon ook bij de lezer. Als lezer blijf je vanaf bladzijde een tot het einde geboeid en leef je mee met de gebeurtenissen die Ella heeft ondergaan.

Als je dat als auteur voor elkaar krijgt is je boek zeker geslaagd!

Lees op de site van Feelgoodcommunity mijn gehele recensie en nog veel meer !

Het verhaal wisselt in perspectief tussen Ella en Janna. Hierdoor krijg je als lezer een goed tijdsbeeld van de belevenissen van de karakters. Als Janna iemand ontmoet die haar oma heeft meegemaakt tijdens het verzet lees je niet alleen dat verhaal maar ook de beleving van Ella wat goed in elkaar doorloopt en zo een prima beeld weergeeft.

Wetende dat het ook deels op waarheid berust geeft dit boek een extra mooie lading.

Zoals de journalist Nick in dit verhaal zegt ‘ hier zit een boek in, het verhaal moet verteld worden’ en zoals er aan het einde van het  boek wordt gezinspeeld op de titel van dit boek blijkt de cirkel rond.  Het boek is er en het verhaal is verteld en mag nu veelvuldig worden gelezen .  Er zijn al veel verhalen over de gebeurtenissen uit de Tweede Wereldoorlog, maar het zijn er nooit genoeg en deze springt er uit door zijn originaliteit en boeiende vertelwijze.

Naast de gruwelijkheden is er ook ruimte voor een vleugje feelgood en je wordt gewoon als lezer geraakt en als dat bij mij gebeurt is een boek geslaagd .

Wat dat betreft een must-read die ik iedereen kan aanbevelen!

“het geluk te overleven” Daan Fousert

9789463652445/2020

Daan Fousert, uitgeverij Elikser

Daan Fousert is een schrijver met een zeer uiteenlopend oeuvre. Hij schrijft onder andere psychologische romans, historische romans en psychologische thrillers. Voor Boekenbijlage mocht ik al eerder een aantal van zijn boeken bespreken (wandelen in liefde, stemmen van verre, wapenfeit). “het geluk te overleven” is een historische roman over het toenmalige Nederlands- Indië, waarvoor de auteur als basis originele documenten heeft gebruikt. Dit zijn de herinneringen van de hoofdkarakters Jaan Willem Mobach ( vader van het gezin ) en zijn zoon Jan Mobach. Verder heeft hij samenwerking gezocht met auteur Monique Melief om vanuit het perspectief van Johanna Mobach  ( moeder van het gezin) te schrijven. Door deze drie invalshoeken krijgt de lezer een goed totaal plaatje van het leven van het gezin Mobach tijdens een heftige, maar bij niet iedereen bekende, periode uit onze Nederlandse geschiedenis.

Dit jaar ( 15-08-2020) was het 75 jaar geleden dat het toenmalige Nederlands-Indië werd bevrijd van de Japanse bezetting. En kwam er ook een einde aan de gruwelijke dingen die het gezin Mobach heeeft meegemaakt. Een verhaal wat verteld moet worden.  Als men het heeft over de Tweede Wereldoorlog heeft men het vooral over de verschrikkingen die zich in eigen land en de concentratiekampen afspeelde. Over de periode in Nederlands-Indië wordt niet veel gesproken.  Ik herinner mij van de lessen op school vroeger dat daar niet, tot geen, informatie over  werd gegeven. Tijdens de Japanse bezetting  zijn naar schatting 30.000 mensen omgekomen door honger, martelingen en uitputting in de zogenaamde ” Jappenkampen”.  Het is wonderbaarlijk dat het gezin Mobach dit heeft weten te doorstaan en zo na de bevrijding elkaar weer in de armen konden sluiten.

Jaan Willem Mobach ( geboren 1894) , zijn vrouw Johanna ( gebroren 1897) vertrekken met hun drie zonen in 1930 naar het Nederlands-Indië. In de periode tot 1942 worden er ook nog drie dochters geboren en verloopt rustig. Het gezin went aan het leven daar. Zelfs Johanna heeft zich in haar lot berust. Zij was het totaal niet eens met de beslissing van haar man om te vertrekken naar dat verre land om daar les te gaan geven aan een christelijke school. Maar toen der tijd was ‘vaders wil wet’ en had ze niets in te brengen.  Ze liet haar afkeer van deze beslissing wel aan hem merken binnenshuis maar voor de buitenwacht volgde ze haar man gedwee. Het afscheid van haar familie en Nederland viel haar zwaar maar ze moest zich in haar lot schikken.  Na deze rustige periode valt op 8 maart Nederlands-Indië in handen van de Japanners.  Alle Nederlanders, Indische Nederlanders, Molukkers, Chinezen en Europeanen belanden in Japanse interneringskampen.  De familie probeert zich staande te houden tijdens de bezetting. Ze proberen low-profile in hun eigen woning te blijven maar komt uiteindelijk ook in kampen terecht. De familie wordt opgesplitst en de moet dagelijks proberen te overleven.  Op 15 augustus 1945 is de capitulatie van Japan en twee dagen later roept Indonesië de onafhankelijkheid uit en duurt de bezetting voor de gedetineerde voort onder erbarmelijke omstandigheden. De gezinsleden keren in etappes terug naar Nederland. Vader Jaan Willem zal in juni 1946 als laatste terug keren. Als gezin zijn ze weer samen maar het samen zijn moet ze weer leren. Er is hen veel overkomen en dat betekent dat er weer vertrouwen moet groeien tussen de gezinsleden om weer samen te mogen en kunnen zijn.

Daan Fousert heeft een goed tijdsbeeld neergezet. Over de relatie en verhoudingen tussen man en vrouw in een heel andere maatschappij dan wij nu gewend zijn maar met name over de tijdsperiode in Nederlands-Indië tijdens de bezetting. Een geschiedenisles dat leest als een roman om een verhaal te vertellen wat niet vergeten mag worden.  Soms is het wat opsommend en leest het wat stroever weg maar over het geheel is het een mooie roman waarvan je af en toe kippenvel krijgt als je leest welke gruwelijkheden zich daar hebben afgespeeld.  Het proberen te blijven functioneren als gezin ondanks alle ontberingen en hoe de moeder de boel bij elkaar probeert te houden is mooi verwoord.  Het werken met drie perspectieven is, zoals eerder vermeldt, een goede manier om een totaal beeld te krijgen van deze periode. Het perspectief van de moeder is door een andere auteur uitgewerkt maar het verhaal is wel een geheel gebleven. Als je dit niet zou weten zou je denken dat je met een auteur te maken hebt dus dat is goed verwerkt. Sowieso is de samenspel tussen feiten en fictie in dit boek een mooi totaal plaatje geworden.

Wederom heeft Daan Fousert een mooie historische roman weten te schrijven over een onderwerp wat eigenlijk een ondergeschoven kindje in onze geschiedenis bleek en hierdoor misschien bij een groter publiek onder de aandacht kan worden gebracht.

“herinneringen van een moffenkind” Monika Diederichs

9789463387965/2019

Monika Diederichs, uitgeverij Aspekt

Monika Diederichs is historica en gespecialiseerd in Oral History. Dit is een vorm van geschiedschrijving die is gebaseerd op herinneringen van ooggetuigen, meestal aan de hand van interviews.  Het heeft belangrijke functies zoals archivering: het vastleggen van herinneringen zodat ze kunnen dienen als historische bron. Verder geeft het een stem aan een bepaalde groep die in traditionele geschreven bronnen minder of niet vertegenwoordigd zijn. Verder heeft het ook vaak een therapeutische werking omdat je in ruil voor informatie aandacht geeft aan de persoon, het wordt ook ervaren als erkenning zeker bij een groep die in de minderheid is of waar nauwelijks naar geluisterd werd of bekend was.

Monika Diederichs deed onderzoek naar Nederlandse meisjes en vrouwen die tijdens de Tweede Wereldoorlog omging met Duitse soldaten en schreef daarover ‘ wie geschoren wordt moet stil zitten’ ook schreef zij ‘ Kinderen van Duitse militairen in Nederland’.  Zelf werd ze geboren in Duitsland en groeide op in Nederland na de oorlog als ‘moffenkind’. Haar eigen zoektocht naar haar verleden en de discriminatie die zij meemaakte is de basis van dit verhaal. Haar eigen verhaal, het verhaal van een ‘moffenkind’.

In het voorwoord krijgen we te horen dat er in Nederland tussen de 13.000 en 15.000 kinderen zijn geboren in de Tweede Wereldoorlog van Duitse militairen. De meeste kwamen ter wereld in tehuizen voor ongehuwde moeders. Veel van hen zijn afgestaan na hun geboorte en een aantal ging voor adoptie naar Duitsland. Hoeveel kinderen er in Nederland bleven bij hun moeder of andere familieleden is onbekend. De meeste zijn niet eens op de hoogte van hun afkomst vanwege het grote taboe wat er over hun afkomst lag.

Ook Monika heeft jaren geleefd met een groot geheim en alle gevolgen van dien. Ze was slachtoffer van discriminatie en heeft  hard moeten vechten voor erkenning en een bestaan. Over de onzekerheid, de schaamte en het moeten vechten voor je eigen identiteit.

In zeven hoofdstukken verteld ze over haar leven en wat er allemaal aan vooroordelen op haar pad kwam. Over hoe zij zelf vocht voor haar identiteit en hoe ze door haar opvoeding en verleden de keuzes maakte die ze deed. Over wanneer ze bewust haar Duitse achternaam ging dragen en over hoe haar vorige boeken tot stand kwamen. Het boek bevat ook foto’s waardoor het een nog persoonlijker en boeiender verhaal wordt. Je wordt als lezer meer geraakt en leert over een van de zwarte pagina’s van onze geschiedenis.  Kinderen kiezen hun ouders niet uit en zouden daar niet voor moeten boeten.

Monika Diederichs heeft een stuk geschiedenis op een toegankelijke en boeiende wijze op papier gezet waardoor het hopelijk een groot publiek kan bereiken want ook dit is een van de verhalen die gelezen moeten worden.

 

“duister meesterschap ” Jurgen Bulterman

9789463234566

Duister meesterschap is het debuut van  Jurgen Bulterman, hij is een selfpublishing auteur en schreef deze spannende spionagethriller die zich afspeelt in de Tweede Wereldoorlog. Een boek wat er zowel inhoudelijk als qua vormgeving goed uitziet.

Voor de cover is gekozen voor een foto van het laatste stuk van de Bloedstraat naar kamp Buchenwald. Een foto waar je normaal gesproken al een beklemmend gevoel van krijgt en dat is ook wel het gevoel wat dit boek mij af en toe wist te geven.

Het gaat over een Duits gezin met een jongvolwassen tweeling aan het begin van de Tweede Wereldoorlog valt uit elkaar als een van de zonen kiest voor het Duitse regime en de ander met zijn Joodse vriend naar Amerika vlucht. Daar gaan ze studeren aan Harvard. Nadat Will en Jake hun studie hebben afgerond worden ze aangesproken door Darcy, agent van de OSS, de voorloper van de CIA. Ze krijgen een opleiding om vervolgens op een geheime missie te gaan in Duitsland tegen de Nazi’s. Will zal tegenover zijn broer komen te staan en hij zal hierdoor de verloop van de Tweede Wereldoorlog behoorlijk veranderen…

Ik kan niet anders zeggen dan dat ik dit boek een geweldig origineel, spannend en verrassend boek vind. De schrijver weet mij van het begin af aan te boeien. De proloog speelt zich af in maart 1945 en je denkt wie de man is die daar haastig door de straten loopt, zoals de achterflap ons al af liet vragen. Vervolgens gaan we drie jaar terug in de tijd, maken kennis met Will en Jake en volgen hun avontuur tot mei 1945 met een aansluitende epiloog die plaats vindt in 1957. Vlak voor het einde komt de scene uit de proloog weer voorbij en valt ook deze op zijn plaats.

Het is een verhaal vol complotten, intriges, vriendschap, familiebanden en verraad. Er zijn waargebeurde plaatsen, namen, feiten uit de geschiedenis verweven met dit spionage verhaal waardoor het geheel zeer realistisch en waargebeurd zou kunnen zijn. Door deze bijzondere mix en te kiezen voor een tweeling die beiden een heel andere kant kiezen in de oorlog heeft het een aparte invalshoek. Uit het verhaal blijkt dat niets zo zwart / wit is als de leiders in tijden van oorlog willen doen geloven. De hoofdpersonen laten hun geweten behoorlijk knagen gedurende het verhaal. Moeten offers brengen voor de grote lijnen van hun missie.  Als lezer heb je soms moeite met de gemaakte beslissingen maar aan de andere kant kan je er wel begrip voor opbrengen, hoe gruwelijk het offer ook is die ze moeten maken.

Jurgen Bulterman heeft een zeer pakkende manier om een verhaal te vertellen. Het deed mij af en toe denken aan de verhalen van Ludlum. Het leest vlot weg en er zit een behoorlijk tempo in het verhaal. Bulterman  weet een duistere sfeer neer te zetten en hoewel hij meerdere kanten van het verhaal tot in detalis belicht weet hij je toch geregeld te verrassen met wat twisten in het verhaal. Ik had verwacht dat met het einde van de oorlog het verhaal zou eindigen maar dan maken we een sprong van mei 1945 naar 1957 en komen er achter dat de missie met eindigen van de oorlog misschien wel nooit is gestopt.

“cameraman onder de nazi’s ” Wim D. Visser, gastrecensie van Veronique Janssen

9789463384773/2018

Wim D. Visser, uitgeverij Aspekt

Wim D. Visser (1953) is historicus en als beleidsadviseur verbonden aan het Arq Kenniscentrum Oorlog, Vervolging en Geweld.

Inhoud:  Piet Reijnen, een jongen uit Aalsmeer, komt tijdens de Tweede Wereldoorlog als dwangarbeider in Duitsland terecht bij de Propaganda-afdeling van de UFA, toentertijd de grootste filmproductiemaatschappij in Europa. Daar krijgt hij de rol van assistent-cameraman. Hij maakt dagelijks mee hoe gevangenen uit concentratiekampen als figuranten worden ingezet bij zeer gewelddadige scènes. Deze vormen onderdeel van films die in het diepste geheim worden gemaakt om het moreel van de Duitse troepen hoog te houden. Een romance met een jonge Duitse vrouw houdt hem op de been. Dertig jaar later stort Reijnen volledig in, moet zijn werk opgeven en gaat in therapie. Hij komt terecht bij de bekende oorlogspsychiater Bastiaans, die hem aanraadt zijn oorlogsherinneringen op papier te zetten. Dit manuscript komt in handen van Wim Visser die, gefascineerd, te rade gaat bij tal van deskundigen en geleidelijk aan dit op feiten gebaseerde verhaal ontrafelt. In dit boek, een historische detective rond herinnering en fantasie, komt hij tot een bijzondere ontdekking.

Recensie van Veronique:

‘Cameraman onder de nazi’s’ is een interessant verhaal voor de geschiedenisliefhebber of als je geïnteresseerd bent in de Tweede Wereldoorlog.

Het is een manuscript en het is gebaseerd op de herinneringen van Piet Reijnen. Dertig jaar later schrijft hij zijn oorlogsgeheimen op. Tussen de gebeurtenissen en het opschrijven zit een hele tijd. Het is aan te raden om dit in je achter hoofd te houden tijdens het lezen.

Piet Reijnen schrijft heel gedetailleerd en sommige details zijn gruwelijk. Het spreekt enorm tot de verbeelding. Soms zijn de gebeurtenissen ronduit bizar en was ik geschokt. Het verhaal geeft je wel een bepaald beeld van de oorlog.

Het tweede deel van het boek bestaat uit de analyse van Wim D. Visser. Dit is een interessant stuk van het boek. Wim neemt je mee door het verhaal en wijst je op bepaalde gebeurtenissen en laat bewijs zien voor bepaalde gebeurtenissen of weerlegt gebeurtenissen. Het laat je op een andere manier kijken naar het verhaal dan je in eerste instantie deed.

Meer lezen van Veronique?  Neem een kijkje op haar blog Veronique’s boekenhoekje

” met witte bussen naar de vrijheid” Arie Wolfert

9789463383776/2018

Arie Wolfert, uitgeverij Aspekt

Arie Wolfert (1945) is historicus, publicist en werkte jaren in het onderwijs. Hij is vrijwilliger bij “het Nationaal Monument Kamp Vught“.  Hij schrijft artikelen over historische onderwerpen die vaak betrekking hebben op Scandinavië.

Een van de grootste reddingsacties tijdens de Tweede Wereldoorlog was ‘het witte bussen plan”. Op initiatief van Noorwegen en Denemarken werd een reddingsplan opgesteld. Met als doel om, vóór de ineenstorting van het Derde Rijk, de Noorse en Deense gevangen uit Duitse kampen, gevangenissen en tuchthuizen op te halen. Het Zweedse Rode Kruis o.l.v. Folke Bernadotte heeft dit plan in het voorjaar van 1945 uitgevoerd. Met dit plan zijn meer dan 15.000 gevangenen in wit geschilderde bussen naar Zweden gebracht. Ongeveer de helft waren Noren en Denen. Ook werden niet- Scandinaviërs uit de kampen bevrijd, waaronder meer dan 800 Nederlandse gevangen. Een deel had gevangen gezeten in Kamp Vught.  Er is veel geschreven over de Tweede Wereldoorlog  maar dit boek belicht een stuk geschiedenis wat vrijwel onbekend is gebleven.

Na een korte inleiding waarin de schrijver de totstandkoming van het verhaal op schrijft volgt er een een stuk over het ontstaan van de Tweede Wereldoorlog in Scandinavië, de gevolgen van de Duitse aanwezigheid en vervolgens de lange weg van onderhandelingen om uiteindelijk uit te komen bij de reddingsacties van de Zweden en de Denen. Vervolgens wordt er afgesloten met een stuk over hoe het verder ging met de bevrijde Nederlandse gevangen in Zweden.  Daarna volgen een aantal bijlagen waaronder waar de witte bussen zijn gebleven. Eén ervan staat bij het hoofdkwartier van het Noorse Rode Kruis. Ook kent Noorwegen de organisatie ‘witte bussen ‘ die als doel heeft reizen voor scholieren te organiseren naar de voormalige kampen in Duitsland en Polen in het kader van vredeseducatie.

Na de bijlagen vind je nog heel praktisch een tijdtafel, een personenlijst, noten en bronnenlijst.

In korte duidelijke hoofdstukken, met de nodige foto’s en afbeeldingen ter illustratie is dit geen saai geschiedenisboekje geworden maar een goed leesbaar en interessant verhaal over een stuk oorlogsgeschiedenis wat mij geheel onbekend was maar zeker een stuk wat ik bijzonder interessant vond om te lezen. Ook door het prettige en gangbare taalgebruik is het vlot leesbaar en voor ieder die enig interesse heeft in dit onderwerp een prima aanvulling op het grote aanbod van boeken over dit onderwerp.

 

De afbeelding van de cover komt van de site van de uitgeverij

 

 

 

” de laatste getuige” Frank Krake

9789082476415/2018

Frank Krake, uitgeverij Achtbaan

Frank Krake is een succesvol zakenman en veelgevraagd spreker. Na een lezing over zijn vorige boek, Menthol, raakte hij in gesprek met Wim Aloserij en dat inspireerde hem tot het schrijven van dit verhaal. Vele afspraken en gesprekken zouden volgen om het levensverhaal van Wim Aloserij zo goed mogelijk op papier te krijgen. Dit vergde de nodige research in archieven, maar ook het bezoeken van de historische plaatsen waar het verhaal zich afspeelt. Het resultaat mag er zijn. Een zeer uitgebreid naslagwerk, een levensverhaal en tegelijkertijd een geschiedenis die verteld mag en moet worden.

Na een mooi voorwoord van Sybrand van Haersma Buma (Fractievoorzitter CDA in de Tweede Kamer), wiens opa ook, net als Wim Aloserij, in kamp Amersfoort heeft gezeten, volgt het verhaal van Wim. Een chronologische vertelling met name over de periode van 1932 tot 1959. Daar waar de Tweede Wereldoorlog begint en de nasleep ervan.

Na een korte beschrijving van zijn niet al te makkelijke jeugd (hij heeft een gewelddadige stiefvader ) krijgt Wim het bericht dat hij zich moest melden voor de Arbeitseinsatz in Duitsland, het is 1943. Een roerige tijd volgde. Hij duikt onder bij een boer die een speciale kist onder de grond heeft gemaakt die maanden zijn slaapplaats zal zijn. Na een razzia komt hij in een Gestapogevangenis en vervolgens in kamp Amersfoort. Enkele weken later volgt er transport naar Duitsland waar hij dwangarbeid verricht in de concentratiekampen Husum en Neuengamme. Aan het einde van de oorlog komt hij terecht op het schip Cap Arcona. De RAF bombardeert meerderde schepen en er verongelukken 7000 gevangenen. Ook deze ramp overleeft Wim Aloserij. Een man die veel heeft moeten doorstaan en nu op zijn vierennegentigste dit verhaal met ons kan delen.

Het verhaal is zeer toegankelijk geschreven met eenvoudig taalgebruik. Hierdoor is het zeer laagdrempelig en zouden ook veel jongeren dit boek kunnen lezen om een beeld te krijgen van een van de donkerste perioden uit onze geschiedenis. De vele foto’s van mensen, plaatsen en zaken als bijvoorbeeld voedselbonnen, geven het verhaal een gezicht waardoor het harder bij je binnen komt. Er zijn immers al zoveel verhalen over deze tijd verschenen, maar de een heeft meer impact op de lezer dan de ander. Naast het persoonlijke verhaal, wat veel gruwelijke details kent, zoals bijvoorbeeld de zinloze dwangarbeid waarbij men soms letterlijk dood neerviel, wordt onderbouwd met foto’s, tekeningen en feiten waardoor dit onder de categorie met veel impact valt. Soms las ik gewoon met kippenvel verder, mij afvragend hoe zoiets heeft kunnen gebeuren.

Door het verhaal heb je het idee dat je Wim Aloserij persoonlijk hebt leren kennen als een bijzondere, sterke man met een bijzonder verhaal. Een verhaal waarvan ik blij ben dat hij het met ons heeft willen delen.

De afbeelding van de cover komt van de site van de uitgeverij. Deze recensie verscheen eerder op Boekenbijlage 

“de tatoeëerder van Auschwitz” Heather Morris

 9789402700510/2018

Heather Morris, vertaling Karin de Haas, uitgeverij Harper Collins

De Australische scenarioschrijver Heather Morris was jarenlang bevriend met Lale, die na de oorlog naar Australië emigreerde. Lale is getrouwd met Gita en pas na haar dood, en vanwege zijn schaamte over zijn rol in kamp Auschwitz gedurende de Tweede Wereldoorlog, deelt hij zijn verhaal met Heather Morris die het verhaal in een roman heeft verwerkt.

In april 1942 komt Lale Sokolov in Auschwitz terecht. Hij krijgt daar de baan van “Tätowierer”, tatoeëerder, en moet twee jaar lang bij duizenden gevangenen een nummer op de arm kerven. Een van hen is Gita, nummer 34902. Vanaf het eerste oogcontact wil hij haar niet meer loslaten en zorgt hij ervoor weer in contact met haar te komen. We volgen hun ontluikende liefde gedurende de periode dat ze in Auschwitz verblijven. Na drie jaar wordt Gita op dodenmars gestuurd en moet Lale naar een ander kamp. Beiden overleven de gruwelen en ze vinden elkaar terug om in Australië verder te leven.

Het is een mooi en bijzonder verhaal. De voorzijde van het boek laat twee in elkaar gestrengelde handen zien en de poort van Auschwitz. Het waargebeurde verhaal van de uitzonderlijke liefde tussen gevangenen 32407 en 34902, staat er onder. Een sobere sepia kleurstelling maakt het geheel compleet. Een gevoel van ontroering, terwijl je nog moet gaan lezen. Het is gruwelijk wat er in die periode is gebeurd in de concentratiekampen en het zijn verhalen die verteld moeten blijven worden. Maar naast alle ellende is dit nu juist een verhaal van liefde en hoop.

Helaas mis ik wel wat in het boek. Misschien komt het omdat de schrijfster van oorsprong een scenarioschrijver is en geen romanschrijver. Het leest ook wel een beetje als een filmscript. Jammer, want hierdoor mist het wat diepgang. Je weet dat het op waarheid is gebaseerd en dat de personages echt zijn, maar de stijl is voor mij iets te vertellend, waardoor het dus zoals gezegd wat aan de zakelijke kant blijft. Het is wat oppervlakkig en opsommend.

Na afloop is er nog een nawoord van de zoon van Lale en Gita, Gary, een dankwoord van de schrijfster en nog wat aanvullende informatie. De schrijfster heeft de nodige research gedaan om een goed totaal beeld te krijgen. In de aanvullende informatie lees je hoe het de andere overlevenden ( zowel goed als fout) is vergaan. Dit maakt dit boek tot een mooi document dat zeker de moeite waard is om te lezen.

 

 

Deze recensie verscheen eerder op Boekenbijlage. De afbeelding van de cover komt van de site van de uitgeverij.