9789492928986/2020
Daniel J. Levitin, vertaling Carla Zijlemaker, uitgever Pluim
Daniel J. Levitin is (prijswinnend) neurowetenschapper en emeritus hoogleraar in de psychologie. Hij is auteur van vier internationale bestsellers, waaronder Een opgeruimde geest en Ons muzikale brein. Met dit boek hoopt de auteur dat de lezer anders gaat denken over het ouder worden. In plaats van dat je denkt dat ouder worden tegen je werkt, zou het je voordeel moeten opleveren.
Je levensstijl bepaalt de kwaliteit van je oude dag, daar heb je zelf controle over, aldus de auteur. Het oud zijn is een levensfase waarin je gaven door jaren van oefening beter ontwikkeld zijn (empathie, oplossend denken) en die je nog steeds verder kunt ontplooien. Veel tips over wat je op welk moment in je leven kan doen om goed oud te worden op basis van wetenschappelijke inzichten. Een gids voor iedere levensfase en een sleutel naar geluk en gezondheid voor de rest van je leven.
Het boek bestaat uit drie delen. In het eerste deel maak je kennis met de hersenen en hoe de hersenen zich ontwikkelen. Over individuele verschillen in persoonlijkheid, wat je lichaam je vertelt, intelligentie, emotie en motivatie, sociale factoren en pijn. Maar ook over de mythe van ons falende geheugen en een intermezzo over de biografie van de hersenen. In het tweede deel gaat het over de keuzes die we maken, over de biologische klok, eetgewoonten, lichaamsbeweging en slaap. Om vervolgens in het laatste, derde deel, alles op een rij te zetten. Om langer, slimmer en beter te leven. Volgens de theorie van Levitin dan, want moet je dat nog wel willen om nog langer, slimmer en beter te leven. Is het wel zo beter? Maar goed dat is een ander ethisch dilemma.
De auteur gaat ervanuit dat mensen snel denken bij ouderdom aan aftakeling en niet meer mee tellen in de maatschappij. Je stopt immers met werken op een bepaalde leeftijd en dan wordt je sociale netwerk een stuk kleiner en sommigen voelen zich letterlijk aan de kant gezet. Doordat de maatschappij je als oud en afgedaan ziet, ga je hier naar denken en handelen. Door dit om te draaien en je oud zijn te gaan zien als ervaring en groot nut ga je plezierig in het leven staan. Als je je geestelijk goed voelt gaat het met je lichaam ook beter.
De manier waarop je in het leven staat, bepaalt dus de kwaliteit van je oude dag. Een prima insteek en op zich zit er wel wat in. Dat je ouder worden als voordeel kunt zien vanwege je levenservaring is een mooi gegeven. Maar er zijn nog heel veel factoren waardoor het oud zijn helemaal niet beter is. Die insteek mis ik wel in dit boek.
Het boek is goed opgebouwd en de inhoudsopgave is ook prima waardoor je een onderwerp snel kunt vinden, maar het is niet zo toegankelijk geschreven. Hoewel het voor een leek qua woordgebruik en insteek wel te doen is (gewoon taalgebruik geen wetenschappelijke termen of zware kost) heeft de auteur de neiging om te lang en te diepgravend door te gaan op een onderwerp waardoor er veel extra, niet altijd relevante, informatie volgt, waardoor je de kern kwijt raakt en je moeite hebt het geheel te volgen. Hierdoor wordt het onnodig ingewikkeld. Dat is jammer. Het onderwerp is immers best interessant, want over de werking van je hersenen en de impact van gebeurtenissen gedurende je leven op het ouder worden is iets waar je niet over uit gepraat kunt raken.
Misschien is dat ook wel het probleem dat de auteur door zijn enthousiasme te veel wil vertellen. Hij deed veel onderzoek en interviewde bekende oudere mensen over dit onderwerp. Zijn conclusie is dat de hersenen eerder oud worden door de cultuur waarin je je bevindt. Dat je je brein moet blijven activeren en stimuleren. Dat je nieuwe dingen moet blijven proberen. Want nieuwe ervaringen zorgen voor de aanleg van nieuwe zenuwbanen en die helpen je hersenen fris te houden. Maar dit zou ook in een compacter boek opgeschreven kunnen worden.
Zoals gezegd kan ik mij tot op zeker hoogte vinden in zijn werk en conclusie. Maar ik mis het totaalbeeld van het ouder zijn. Hoeveel mensen zouden wel willen maar zijn gewoon fysiek niet meer bij machten? Ik zag een commentaar van Maarten ’t Hart op dit boek waarin hij zegt dat het menselijk lichaam niet geschikt is om oud te zijn, dat de evolutie deze ouderdomsfase heeft bedacht om afgedankt te worden. Dat is wel weer het andere uiterste, maar is het wel leuk om oud te worden en te zijn als je fysiek niet meer kunt? Wat als je hersenen door bijvoorbeeld dementie zijn aangetast? Niet alles kan je zelf beïnvloeden, sommige dingen overkomen je.
Kortom na het lezen van deze dikke pil heb ik toch mijn vraagtekens.
Persoonlijk vind ik het een mooi onderwerp, maar te eenzijdig benadert. Zelf werkzaam in de zorgsector was er herkenning. Voor mij weinig nieuwe inzichten en is het te uitgebreid, waardoor je je aandacht kunt verliezen in het verhaal en de kern mist.
conniesboekkies 