“het geluk te overleven” Daan Fousert

9789463652445/2020

Daan Fousert, uitgeverij Elikser

Daan Fousert is een schrijver met een zeer uiteenlopend oeuvre. Hij schrijft onder andere psychologische romans, historische romans en psychologische thrillers. Voor Boekenbijlage mocht ik al eerder een aantal van zijn boeken bespreken (wandelen in liefde, stemmen van verre, wapenfeit). “het geluk te overleven” is een historische roman over het toenmalige Nederlands- Indië, waarvoor de auteur als basis originele documenten heeft gebruikt. Dit zijn de herinneringen van de hoofdkarakters Jaan Willem Mobach ( vader van het gezin ) en zijn zoon Jan Mobach. Verder heeft hij samenwerking gezocht met auteur Monique Melief om vanuit het perspectief van Johanna Mobach  ( moeder van het gezin) te schrijven. Door deze drie invalshoeken krijgt de lezer een goed totaal plaatje van het leven van het gezin Mobach tijdens een heftige, maar bij niet iedereen bekende, periode uit onze Nederlandse geschiedenis.

Dit jaar ( 15-08-2020) was het 75 jaar geleden dat het toenmalige Nederlands-Indië werd bevrijd van de Japanse bezetting. En kwam er ook een einde aan de gruwelijke dingen die het gezin Mobach heeeft meegemaakt. Een verhaal wat verteld moet worden.  Als men het heeft over de Tweede Wereldoorlog heeft men het vooral over de verschrikkingen die zich in eigen land en de concentratiekampen afspeelde. Over de periode in Nederlands-Indië wordt niet veel gesproken.  Ik herinner mij van de lessen op school vroeger dat daar niet, tot geen, informatie over  werd gegeven. Tijdens de Japanse bezetting  zijn naar schatting 30.000 mensen omgekomen door honger, martelingen en uitputting in de zogenaamde ” Jappenkampen”.  Het is wonderbaarlijk dat het gezin Mobach dit heeft weten te doorstaan en zo na de bevrijding elkaar weer in de armen konden sluiten.

Jaan Willem Mobach ( geboren 1894) , zijn vrouw Johanna ( gebroren 1897) vertrekken met hun drie zonen in 1930 naar het Nederlands-Indië. In de periode tot 1942 worden er ook nog drie dochters geboren en verloopt rustig. Het gezin went aan het leven daar. Zelfs Johanna heeft zich in haar lot berust. Zij was het totaal niet eens met de beslissing van haar man om te vertrekken naar dat verre land om daar les te gaan geven aan een christelijke school. Maar toen der tijd was ‘vaders wil wet’ en had ze niets in te brengen.  Ze liet haar afkeer van deze beslissing wel aan hem merken binnenshuis maar voor de buitenwacht volgde ze haar man gedwee. Het afscheid van haar familie en Nederland viel haar zwaar maar ze moest zich in haar lot schikken.  Na deze rustige periode valt op 8 maart Nederlands-Indië in handen van de Japanners.  Alle Nederlanders, Indische Nederlanders, Molukkers, Chinezen en Europeanen belanden in Japanse interneringskampen.  De familie probeert zich staande te houden tijdens de bezetting. Ze proberen low-profile in hun eigen woning te blijven maar komt uiteindelijk ook in kampen terecht. De familie wordt opgesplitst en de moet dagelijks proberen te overleven.  Op 15 augustus 1945 is de capitulatie van Japan en twee dagen later roept Indonesië de onafhankelijkheid uit en duurt de bezetting voor de gedetineerde voort onder erbarmelijke omstandigheden. De gezinsleden keren in etappes terug naar Nederland. Vader Jaan Willem zal in juni 1946 als laatste terug keren. Als gezin zijn ze weer samen maar het samen zijn moet ze weer leren. Er is hen veel overkomen en dat betekent dat er weer vertrouwen moet groeien tussen de gezinsleden om weer samen te mogen en kunnen zijn.

Daan Fousert heeft een goed tijdsbeeld neergezet. Over de relatie en verhoudingen tussen man en vrouw in een heel andere maatschappij dan wij nu gewend zijn maar met name over de tijdsperiode in Nederlands-Indië tijdens de bezetting. Een geschiedenisles dat leest als een roman om een verhaal te vertellen wat niet vergeten mag worden.  Soms is het wat opsommend en leest het wat stroever weg maar over het geheel is het een mooie roman waarvan je af en toe kippenvel krijgt als je leest welke gruwelijkheden zich daar hebben afgespeeld.  Het proberen te blijven functioneren als gezin ondanks alle ontberingen en hoe de moeder de boel bij elkaar probeert te houden is mooi verwoord.  Het werken met drie perspectieven is, zoals eerder vermeldt, een goede manier om een totaal beeld te krijgen van deze periode. Het perspectief van de moeder is door een andere auteur uitgewerkt maar het verhaal is wel een geheel gebleven. Als je dit niet zou weten zou je denken dat je met een auteur te maken hebt dus dat is goed verwerkt. Sowieso is de samenspel tussen feiten en fictie in dit boek een mooi totaal plaatje geworden.

Wederom heeft Daan Fousert een mooie historische roman weten te schrijven over een onderwerp wat eigenlijk een ondergeschoven kindje in onze geschiedenis bleek en hierdoor misschien bij een groter publiek onder de aandacht kan worden gebracht.